Beş yıl önce, Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin ihtilafların çözümü hükümleri uyarınca toplanan bir tahkim mahkemesi, Çin'in, Güney Çin Denizi'ndeki geniş çaplı hak iddialarını Birleşmiş Milletler Hukuk Sözleşmesi’ne aykırı bularak reddetti.
Güney Çin Denizi, çoğu zengin balıkçı sularıyla çevrili çok sayıda küçük ve ıssız ada, düşük gelgit yükselmeleri ve batık özelliklerle dolu, dünyanın en işlek denizcilik alanlarından biri. Bölge aynı zamanda petrol ve doğal gaz da dahil olmak üzere zengin maden yatakları üzerinde de bulunuyor olabilir.
Çin, Tayvan, Filipinler, Malezya, Brunei ve Vietnam'ın Güney Çin Denizi'ndeki adalar üzerinde artan toprak iddiaları ve deniz üzerinde birbiriyle çakışan hak talepleri var.
2013'ten bu yana Çin Halk Cumhuriyeti, geniş çaplı arazi ıslahı ve tartışmalı Güney Çin Denizi hatlarının askerileştirilmesine kalkışarak, Güney Çin Denizi'ndeki anlaşmazlıkları daha da kötüleştirdi. Pekin ayrıca deniz üzerindeki yayılmacı ve yasadışı hak taleplerini hayata geçirmek için diğer Güneydoğu Asyalı hak sahiplerini sindirmek ve onlara zorbalık etmek için kışkırtıcı eylemlerde bulundu.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken yaptığı yazılı açıklamada, "Kurallara dayalı denizcilik düzeni hiçbir yerde Güney Çin Denizi'nden daha büyük bir tehdit altında değildir. Çin Halk Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya kıyı devletlerini zorlamaya ve korkutmaya devam ederek, bu kritik küresel geçişte seyir özgürlüğünü tehdit ediyor" dedi.
Güney Çin Denizi kararı sırasında mahkeme, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Mischief Reef adlı mercan kayalıklarında ada inşa etme gibi faaliyetler yoluyla eylemlerinin Manila'nın ekonomik bölgesindeki egemenlik haklarına müdahale ettiğini bildirdi.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin karara itirazlarına rağmen, hem Çin Halk Cumhuriyeti hem de Filipinler, Deniz Hukuku Sözleşmesi kapsamındaki anlaşma yükümlülükleri uyarınca, yasal olarak bu karara uymak zorunda. Yine de Çin Halk Cumhuriyeti kararı reddetti ve buna uymak için tutumunu değiştirmeyi reddetti.
"ABD, Güney Çin Denizi üzerindeki hak talepleriyle ilgili 13 Temmuz 2020 politikasını yeniden teyit ediyor" diyen Dışişleri Bakanı Blinken, Filipin silahlı kuvvetlerine, kamu gemilerine veya uçaklarına silahlı bir saldırı düzenlendiğini ve Güney Çin Denizi'ndeki bir savaşın, 1951 ABD-Filipinler Karşılıklı Savunma Antlaşması'nın IV. Maddesi kapsamında ABD'nin karşılıklı savunma taahhütlerini tetikleyeceğini tekrarladı.
Blinken, "Çin Halk Cumhuriyeti'ni uluslararası hukuktan doğan yükümlülüklerine uymaya, kışkırtıcı davranışlarını durdurmaya ve uluslararası toplumu, tüm ülkelerin haklarına saygılı, kurallara dayalı deniz düzenine bağlı olduğu konusunda ikna etmeye yönelik büyük ve küçük adımlar atmaya çağırıyoruz" dedi.