BMT-nin bildirdiyinə görə, 2017-ci ildə Çinin Sincan vilayətində din və ya əqidə, hərəkət, birləşmə və ifadə azadlıqlarına ciddi məhdudiyyətlər qoyulduğuna dair məlumatlar verilməyə başlayıb.
Bu hesabatlar daha sonra çoxsaylı açıq mənbəli hesabatlarla, o cümlədən qurbanların və onların ailələrinin ifadələri ilə təsdiqlənib.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarlığı təhqiqat aparıb və avqustun sonunda hesabat dərc edib. Qurum belə bir nəticəyə gəlib ki, uyğur və əsasən müsəlman qrupların üzvlərinin özbaşına və ayrı-seçkilik zəminində həbsinin miqyası beynəlxalq səviyyədə cinayətlər hesab edilə bilər. Xüsusən də insanlığa qarşı cinayətlər. Komissarlıq qeyd edib ki, Sincanda "ciddi və yersiz məhdudiyyətlərdən" istifadə etməklə "ciddi insan hüquqları pozuntuları törədilib".
Sincanda əsasən müsəlman olan digər qruplara hueylər və etnik qazax, qırğız, monqol və taciklər daxildir.
Oktyabrın 26-da Birləşmiş Millətlər Təşkilatında keçirilən tədbirdə Sincandakı bu azlıq qruplarının mövcud insan haqları vəziyyəti müzakirə olunub. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarlığının Sincanla bağlı çoxdan gözlənilən hesabatında [Çin Xalq Respublikasının] insan haqları pozuntuları dəhşətli təfərrüatlarla ortaya qoyub.
ABŞ-ın BMT-dəki nümayəndəsi Linda Tomas Qrinfild deyib: "Məcburi etiraflar və əsassız ittihamlara görə sərt cəzalar; etnik, dini, mədəni kimliyə və ifadəyə əsaslanan ayrı-seçkilik əsasında həbs; qəddar, qeyri-insani, ləyaqəti alçaldan cəza. Bu və digər tapıntılar heç bir şübhəyə yer qoymur. ÇXR insan hüquqlarının kobud şəkildə pozulmasına yol verib. Onların hərəkətləri, şübhəsiz ki, insanlığa qarşı cinayətdir. Qarşımızda duran sual budur ki, biz necə cavab verəcəyik? Birləşmiş Ştatlar ÇXR-in uyğurlara və Sincandakı digər dini və etnik azlıqların üzvlərinə qarşı soyqırımı və insanlığa qarşı cinayətlərinə işıq salmağa davam edəcək. Biz ÇXR-i BMT Ali Komissarının tövsiyələrini tam şəkildə yerinə yetirməyə məcbur etməkdə davam edəcəyik. Biz uyğurların və digər etnik və dini azlıqların nümayəndələrinin yanında olmağa və günahkarları məsuliyyətə cəlb etməkdə davam edəcəyik".
Oktyabrın 31-də 50 ölkə BMT Baş Assambleyasında Çin Xalq Respublikasında insan haqlarının vəziyyətindən, xüsusən də Sincanda uyğurlar və əsasən müsəlman olan digər azlıq qruplara qarşı davam edən insan hüquqlarının pozulmasından ciddi narahatlığını ifadə edən birgə bəyanat imzalayıb və ÇXR-dən özbaşına həbs edilənləri dərhal azad etməsi, itkin düşənlərin taleyini və harada olduğunu aydınlaşdırması tələb edilib.
Heç bir ölkə öz vətəndaşlarına qarşı sui-istifadələrin yoxlanmasından sığortalanmayıb.