ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ အတြင္းကေလးအလုပ္သမားအဆုံးသတ္ႏိုင္ေရးအေျခအေနေတြ တိုးတက္လာေနရာကေန ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ျပန္လည္ဆုတ္ယုတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ ကေလးအလုပ္သမားအေရအတြက္ဟာက်ဆင္းမသြားဘဲတိုးလာ ပါတယ္။
“၂၀၁၆ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္း ကမာၻ႔ကေလးအလုပ္သမားအေရအ တြက္ဟာ ၁၅၂ သန္းကေန သန္း ၁၆၀ အထိတိုးလာတယ္” လို႔ ႏိုင္ငံတကာအလုပ္သမားေရးရာဝန္ႀကီးဌာန၊ ဒုတိယလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Thea Lee ကေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ဒီအေရအတြက္ဟာ ၂၀၂၀ အေစာပိုင္းကာလေလးထဲမွာတင္ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ဒီျပႆနာဟာကိုဗစ္ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာက်ေနာ္တိုသိပါတယ္။ ဒီကပ္ေရာဂါေၾကာင့္အေျခအေနေတြဟာဆိုးဝါးခဲ့ပါတယ္။ မိသားစုအမ်ားအျပား ဆင္းရဲမြဲေတမႈဒဏ္ကိုခံၾကရပါတယ္။ စီးပြားေရးနဲ႔ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ျဖန႔္ျဖဴးမႈေတြ လည္းကေမာက္ကမျဖစ္ကုန္ပါတယ္။ အဲဒီမွာေနာက္ထပ္ ကေလးေတြကိုပိုၿပီး အႏၲၱယ္ရာယ္ရွိတဲ့ေျခအေန ေတြထဲအထိေရာက္ရွိသြားေစခဲ့ပါတယ္။”
ILO ႏိုင္ငံတကာအလုပ္သမားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီးရဲ႕စာရင္းေတြအရ ကမာၻ႔ကေလးအလုပ္ သမားသန္း ၁၆၀ ထဲက ၇၂ သန္းဟာ Sub-Saharan Africa မွာေနထိုင္ၾကပါတယ္။ အဲဒီကေလးေတြထဲကအေတာ္မ်ားမ်ားဟာပညာသင္ခြင့္မရၾကပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ အႏၲရယ္ မ်ားတဲ့ကေလးစစ္သား၊ ကိုေဗာ့သတၱဳတြင္းအလုပ္သမား၊ ကိုကာလုပ္ငန္း အလုပ္သမား စတဲ့အလုပ္ေတြကိုလုပ္ၾကရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကြၽန္သဖြယ္ျပဳက်င့္ခိုင္းေစခံရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြကေတာ့ အႏၲရာယ္မ်ားၿပီးမေကာင္းတဲ့အလုပ္ေတြကိုလိမမ္ လည္လွည့္ ဖ်ားၿပီးခိုင္းေစတာကိုခံၾကပါတယ္။
“ဒါဟာ တကယ့္အၾကပ္အတည္းတခုျဖစ္ပါတယ္ ကေလးအလုပ္သမားကိစၥနဲ႔ အဓမၼ အလုပ္ခိုင္းေစခံရတဲ့လူႀကီးအလုပ္သမားကိစၥေတြဟာ အၾကာခဏဆိုသလိုဘဲဖုန္း ကြယ္ခံထားရတယ္ဆိုတာက်ေနာ္တို႔သိပါတယ္” လို႔ ေမလလယ္မွာလုပ္ခဲ့တဲ့ကေလး အလုပ္သမား ပေပ်ာက္ေရး ၅ ႀကိမ္ ေျမာက္ကမာၻ႔ညီလာခံမွာလက္ေထာက္ဒုတိယ အလုပ္သမားဝန္ႀကီး Thea Lee ကေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အလုပ္သမားေတြအတြက္သတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ လက္လွမ္းမမွီတဲ့ေနရာေတြမွာအလုပ္လုပ္ေနရတာပါ။ သူတို႔ဟာအိမ္ေတြထဲမွာ၊ မိုင္းတြင္းေတြထဲမွာ ဒါမွဟုတ္ ႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးသူ ေတြအလြယ္တကူမေရာက္ႏိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ေတြထဲမွာ အလုပ္လုပ္ၾကရပါတယ္။ သူတို႔ဟာ တကယ့္ကိုကမာၻ႔ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ ေအာက္ဆုံးအဆင့္မွာအလုပ္လုပ္ၾကရတာပါ။ ဒါေတြကို ဝယ္ယူစားသုံး သူေတြအေနနဲ႔ အလြယ္တကူသိျမင္ႏိုင္တဲ့အေနအထားမဟုတ္ပါဘူး ”
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ နည္းလမ္းေပါင္းစုံနဲ႔ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ေဆာင္ တဲ့နည္းကိုအသုံးျပဳပါတယ္လို႔ လက္ေထာက္ဒုတိယဝန္ႀကီး Thea Lee ကေျပာပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေလ့လာသုေတသနျပဳၿပီး အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္တာမ်ိဳးကိုလည္းလုပ္ပါတယ္၊ ဒါ့အျပင္ကုန္သြယ္ေရးကိုႀကီးၾကပ္တာ၊ ၾကပ္မတ္တာေတြကိုလည္းလုပ္ေဆာင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကိုေျဖရွင္းေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ဖို႔ နည္းပညာအေထာက္ အပံံ့တြေပးတာ၊ ႏိုင္ငံေပါင္းစုံအဖြဲ႕ေပါင္းစုံနဲ႔ေဆြေႏြးပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္တာ၊ အလုပ္သမားဆိုင္ရာ သံတမန္ဆက္သြယ္ေရး စတဲ့နည္းလမ္းေတြကိုအသုံးျပဳပါတယ္။ ဘာေတြ ျဖစ္ပ်က္ေနတယ္ဆိုတာနဲ႔ ကုန္ပစၥည္းေတြဟာ ကမာၻ႔ကုန္ထုတ္ျဖန႔္ျဖဴးမႈကေနဆင့္ ဘယ္ေတြကိုေရာက္ရွိသြားတယ္ဆိုတာေတြကိုသိရွိႏိုင္ျခင္းဟာ အလုပ္သမားေတြအေပၚမွာ ေခါင္းပုံျဖတ္အျမတ္ထုတ္တာေတြကိုအဆုံးသတ္ႏိုင္ဖို႔ တိုက္ဖ်က္တဲ့ေနရာမွာ တကယ္ကိုအေရးႀကီးကိစၥျဖစ္ပါတယ္လို႔ လက္ေထာက္ဒုဝန္ႀကီး Thea Lee ကေျပာ ဆိုခဲ့ပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က တခ်ိဳ႕ကုန္စည္ထုတ္လုပ္ျဖန႔္ျဖဴးတဲ့လုပ္ငန္းေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ပါတယ္၊ ဥပမာအေနာက္အာဖရိက ကိုလာ လုပ္ငန္းလိုမ်ိဳး၊ ကြန္ဂိုက ကိုေဗာ့သတၱဳ တူးေဖော္ေရးလုပ္ငန္း၊ တ႐ုတ္ျပည္က ဆိုလာျပားနဲ႔အျခားပစၥည္းေတြမွာ အသုံးျပဳတဲ့ ပိုလီဆီလီကြန္ Polysilicon ထုတ္လုပ္ျဖန႔္ျဖဴးတဲ့လုပ္ငန္း စတာမ်ိဳးေတြကိုေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာပါတယ္။”
ကေလးအလုပ္သမားခိုင္းေစတာဟာ ကေလးအခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္တာျဖစ္ပါတယ္လို႔ လက္ေထာက္ဒုဝန္ႀကီး Thea Lee ကေျပာဆိုပါတယ္။ ကေလးေတြအေပၚကို ဘယ္သူမွ ေခါင္းပုံျဖတ္အျမတ္ထုတ္တာမ်ိဳးမလုပ္ႏိုင္ေအာင္ကာကြယ္ဖို႔ အစိုးရကလုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီကိစၥဟာ အလြန္စက္ဆုပ္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ ရာဇဝတ္မႈျဖစ္ပါတယ္လို႔ အေမရိကန္အစိုးရႏိုင္ငံတကာအလုပ္သမားေရးလက္ေထာက္ ဒုဝန္ႀကီး Thea Lee ကေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။