ዘይተሰነደን ዘይሕጋውን ምግፋፍ ዓሳ ወይ ከኣ ዒዑዑ ተባሂሉ ዝፅዋዕ ምግፋፍ ዓሳ ቀንዲ ከባቢያዊ፣ ቁጠባዊን ኢሉ እውን ሰብኣዊ ፀገም ዘስዕብ እዩ ። "እዚ ዘመናዊ ተግባር ስርቂ ውሽጢ ባሕሪ እዩ” ክብሉ ገሊፆሞ ፕሬዝደንታዊ ፍሉይ ልኡኽ ንከባቢያዊ ኣየር ጆን ኬሪ ። "ኣብ ዝሓለፈ ፍርቂ ክ/ዘመን ፍርቂ ዝኾኑ ፍጥረታት ውሽጢ ባሕሪን 90 ሚእታዊ ከም ቱናን ሶርድፊሽን ዝበሉ ዓበይቲ ዓሳታት ስኢና ኢና " ኢሎም ።
ዓለምለኻዊ ዘሎ ትሕዝቶ ባሕሪ ኽንዕቅኖ ከለና ኣብ ፓስፊክ ዝርከቡ ብሉፊን ቱና ተባሂሎም ካብ ዝፅውዑ ዓሳታት ዳርጋ ናብ ሓሙሽተ ሚእታዊት ወሪዱ እዩ ። ካብኣቶምእውን እቶም ዝበዝሑ ናእሽቱ ብሙዃኖም ስጋብ ዝራብሑ ግዘ ዝወስደሎም እዮም ። ብሙዃኑ ባህሪ ኣተሕዛና እንተዘይ ቀይርና ምናልባት እውን ናይ መወዳእታ ወለዶ ዓሌቶም ክኮኑ ይኽእሉ እዮም። እእ
ምግፋፍ ዓሳ መጠን ውህሉል ዓሳ ንምዕቃብን ንምቁፅፃርን ዝግበር ፃዕሪ ዘዳክም እዩ። ሃደንትን ዘይሕጋውያን ገፈፍቲ ዓሳን ቀረፅ ኮነ ክፍሊት ፍቓድ ስለዘይኸፍሉ ዓሳታቶም ብሕሳር ይሸጡ፤ ዕዳጋ ሕጋውያን ገፈፍቲ ዓሳ ድማ የዋድቅ፟ዎ ። መብዛሕትኡ ግዘ ንመጠን ምግፋፍ ዓሳ ፣ ክልከላ ምግፋፍን ንምዕቃብ ዓሳ ተባሂሉ ዝሕዝኡ ከባብታት ባሕርን ዝኣምሰሉ ሕግታትን ፀማም እዝኒ ብምሃብ ይጥሕስዎም ። ከምኡእውን በቢእዋኑ መንበሪ ደምበታቶምን ብቀ፟ሉሉ ዝጎድእ ፣ ቅርፅታት ትሕቲ ባሕሪ ዘዕኑን ዝርብሽን ሜላ ምግፋፍ ዓሳ ይጥቀሙ
ኣብ ኤስያ ዝርከባ ሃገራት ጥራሕ ። ልዕሊ 3000 ዝኾኑ ኩለመዳያዊ ከይዲ ምፅራይ ዓሳ ዝዅና መራኽብ ሒዞም ናብ ርሕቅ፟ ዝበለ ከባቢ ተጓዒዞም ዓሳ ብብዝሒ ይገፉ። መብዛሕትኦም ኣባላቶም ድማ ዘይሕጋዊያን ሰገርቲ ሰባት ብምሓዝ፣ ትሑት ደምወዝ ብምኽፋል ፣ ብዘይ ገለ መዓቀኒን ንደሕንነቶም ብዘይምግዳስን የንገላትዕዎም ። እዚ ዓብዪ ባሕሪ ዓለም አብ ምዝውዋር ንግዲ ሓሽሽ ፣ ምስጋር ሰባት፣ ዘይሕጋዊ ኣፅዋራትን ኮንትሮ ባንድን ከምኡእውን ምዕማፅን ገበናት ቅትለትን ዘተባብዕ ሕጊ ኣልቦነት ዝፈጥር ።
ኣብ መፋርቕ ሚያዝያ ኣብቲ ውቅያኖስና ዝተባህለ ኣኼባ ዝተረኽቡ ጆን ኬሪ ከምዚ ኢሎም ነይሮም ዕቍጥዐና ኽዓብን ነቲ ዝኸውን ዘሎ ኸነቃልዖን ይግባእዕ ኢሎም ።
ዕእቶም ተግባር ፋብሪካ ዝዓያ መራኽብ ዝሓዙ ሰባት ምሸት ናእሽቱ መራኽብ ሒዞም ይወፁ ። ኣብ ጫፍ ኤዘ ( ኣብ ትሕቲ ሃገራዊ ምምሕዳር ንዘሎ ውሱን ቊጠባዊ ዞባ ወይ ማያት) ይቅ፟መጡ ። ናብቲ ባሕሪ ከይዶም ንማሕበረሰብ እቲ ኸባቢ ብዓይኒ ዕሙተይ ድሕሪ ምዝራፎም ወፂኦም ነቲ ዓሳ ይሸጥዎ ፤ ብኸምዚ ነቶም ስርዓት ተኸቲሎም ዝሰርሑ የክስርዎም ።
ኩልግዘ ገለ ረብሓ ንምርካብ ሕጊ ዝጥሕሱ ገበነኛታት ክህልዉ ኢዮም።ይኩን እምበር ስርዓት ዘፈፅም እንተዘይሃልዩ ካብዚ ንላዕሊእውን ክኸይድ ይኽእል እዩ ኢሎም ጆን ኬሪ ። ንሶም ወሲኾም ዕሓለውቲ ገማግም ባሕሪ ወተሃደራትና ፣ ናይ ምትግባር መስርሕናን ኣብዚ እዋን ዓቅ፟ሚ ዲጅታላዊ መስርሕ በፂሕሉ ዝርከብ ጥበብ ብምጥቃም ሰባት እንታይ ይገብሩ ኸም ዘለዉ ከመይ ይሰርሑ ከምዘለዉን ብዓይኒ ሰብኣውነት ንምዕቃንን ንምፍላጥን ተጣሚርና ምስራሕ ክንጅምር ኣሎና።