Accessibility links

Breaking News

បទ​វិចារណកថា៖ ដល់ពេល​ត្រូវ​ចាត់វិធានការ​បន្ទាប់អំពី​សន្ធិសញ្ញា​ហាមប្រាមការ​​ធ្វើ​តេស្ត​​​​នុយក្លេអ៊ែរ​​ហើយ


រូបឯកសារ៖ កាំជ្រួច Minuteman III នៅក្នុង​បំពង់​សម្រាប់​ការហ្វឹកហាត់​បាញ់​បង្ហោះ។
រូបឯកសារ៖ កាំជ្រួច Minuteman III នៅក្នុង​បំពង់​សម្រាប់​ការហ្វឹកហាត់​បាញ់​បង្ហោះ។

តទៅនេះ​ គឺ​ជា​បទ​វិចារណកថា​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ទស្សនៈ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក

កាល​ពី៦០ឆ្នាំមុន​ នៅ​ថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦៣ ​សន្ធិសញ្ញាហាម​ប្រាមការសាកល្បង​នុយក្លេអ៊ែរមានកម្រិតបានចូលជា​ធរមាន។ ដោយ​ស្គាល់ដែរថា​ជា​សន្ធិសញ្ញា​ហាម​ប្រាមការធ្វើតេស្ត​ជាផ្នែកសន្ធិសញ្ញា​នេះ​បាន​ហាមប្រាម​ការសាកល្បងអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ក្នុង​អាកាស លើ​ដី និងក្នុងទឹក។ ​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​បានកាត់បន្ថយច្រើន​ក្រាស់ក្រែល​ការសាយភាយ​នុយក្លេអ៊ែរ​ហួស​ពីកន្លែង​ធ្វើ​តេស្ត ហើយ​ដូច្នេះ​ ហួស​ពីព្រំដែន​ជាតិផង​ដែរ។ ៣៣ឆ្នាំក្រោយមក​ ​ប្រទេស១៨៦ បានចុះ​ហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាហាមប្រាមការ​ធ្វើតេស្តនុយក្លេអ៊ែរទូលំទូលាយ​ដែលហាមប្រាម​ការធ្វើ​តេស្ត​នុយក្លេអ៊ែរ​ទាំង​អស់។

លោកស្រី Bonnie Jenkins អនុរដ្ឋមន្ត្រី​ខាង​ការ​គ្រប់គ្រង​អាវុធនិង​សន្តិសុខ​អន្តរជាតិបាន​និយាយនៅ​ក្នុង​មហា​សន្និបាត​អ.ស.ប.​ថា​ «ប៉ុន្តែទោះ​ជាមាន​ផលប៉ះពាល់ធំនៃ​សន្ធិសញ្ញាហាម​ប្រាមការធ្វើ​តេស្ត​នុយក្លេអ៊ែរមានកម្រិត កាល​ពីឆ្នាំ​១៩៦៣​ និង​បទដ្ឋានដែល​សន្ធិសញ្ញា​នេះ​ជំរុញ​ឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពក៏ដោយ ក៏​គោលដៅ​នៃ​ការហាមប្រាម​សាកល​តាមច្បាប់​លើការបំផ្ទុះ​ការធ្វើតេស្ត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ទាំងអស់​ដោយរដ្ឋភាគី​ទាំងអស់ក្នុងបរិដ្ឋាន​ទាំង​អស់ នៅតែមិនទាន់សម្រេច​នៅឡើយ។ ជំហាន​ចុង​ក្រោយ​បង្អស់​ដើម្បី​សម្រេច​គោលដៅ​នោះ​ គឺ​ការ​ចូល​ជា​ធរមាន​នៃសន្ធិសញ្ញាហាមប្រាមការ​ធ្វើតេស្តនុយក្លេអ៊ែរទូលំទូលាយ​ ហៅកាត់ថា CTBT»។​

សន្ធិសញ្ញានេះមានជោគជ័យគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ នៅ​ពេល​ការ​ធ្វើ​តេស្ត​នុយក្លេអ៊ែរ​ជា​ច្រើន​ត្រូវបានហាម​ប្រាម វាមានការពិបាក​ជាងមុន​សម្រាប់រដ្ឋនានា​ក្នុង​ការអភិវឌ្ឍនិងរចនា​គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ​ថ្មីៗ។ តែយ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ក៏​មានរដ្ឋ៨ ​រួមទាំង​សហរដ្ឋអាមេរិកផង​ដែរ​មិនទាន់បានផ្តល់​សច្ចានុម័ត​ដល់​សន្ធិសញ្ញា CTBT នៅ​ឡើយ​ទេ។ ​ការ​ចូល​រួមក្នុង​សន្ធិសញ្ញា​នេះរបស់ពួករដ្ឋទាំង​នេះ​អាស្រ័យ​លើបម្រាម​បណ្តោះ​អាសន្ន​ដោយស្ម័គ្រចិត្ត។

លោកស្រី Jenkins បាននិយាយថា «ក្នុងពេល​ជាង៣០ឆ្នាំ សហរដ្ឋអាមេរិកមិនបាន​ធ្វើតេស្ត​បំផ្ទុះនុយក្លេអ៊ែរ​ទេ ហើយ​យើង​ក៏​គ្មានផែនការ​ធ្វើតេស្តនុយ​ក្លេអ៊ែរទេ។ យើងជា​អ្នកដំបូង​គេ​ដែល​បានចុះហត្ថលេខា​លើ​សន្ធិសញ្ញា CTBT នៅ​ពេលមាន​ការបើក​ឱ្យចុះហត្ថលេខាកាលពី​ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៦។ តាំង​ពី​ពេលនោះមក សហរដ្ឋអាមេរិកបានរក្សា​បម្រាម​បណ្តោះអាសន្ន​មិន​ឱ្យមានការ​ធ្វើតេស្ត​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ ហើយបានអំពាវនាវដល់​រដ្ឋទាំងអស់ដែល​មាន​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​ឱ្យប្រកាស​ ឬ​រក្សា​ការហាមប្រាម​នេះឱ្យមាន​តទៅទៀត»។

លោកស្រីអនុរដ្ឋមន្ត្រី Jenkins បាន​ថ្លែងថា «ទោះជា​បម្រាប​បណ្តោះអាសន្ន​នេះជួយធ្វើឱ្យមានបទដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ប្រឆាំងនឹងការ​ធ្វើតេស្តនុយក្លេអ៊ែរក៏​ដោយ ក៏​យើងទទួល​ស្គាល់ដែរថា គ្មាន​ជម្រើស​ដល់​ការហាមប្រាមមួយតាមច្បាប់​ដែល​ការចូលជា​ធរមាននៃ​សន្ធិសញ្ញា CTBT នឹងផ្តល់ឱ្យ។ ការហាមប្រាមមួយ​បែប​នេះឋិតក្នុងផលប្រយោជន៍​នៃរដ្ឋទាងអស់»។​

លោកស្រី​បាន​មានប្រ​សាសន៍​ថា «​ការ​ហាមប្រាម​ការធ្វើតេស្តនុយក្លេអ៊ែរ​តាមច្បាប់​នៅតែ​ជាអាទិភាព​អន្តរជាតិមួយ។ ពួកភាគីនៃសន្ធិសញ្ញា​មិនរីកសាយនុយក្លេអ៊ែរ​ NPT បានទទួល​ស្គាល់​ម្តង​ទៀត​ថា ការហាមប្រាមការ​ធ្វើតេស្តបែប​នេះទាំងអស់​នៅក្នុង​បរិដ្ឋាន​ទាំងអស់ជា​វិធានការសំខាន់មួយ និងជា​ជំហាន​ចាំបាច់​នៅលើមាគ៌ាទៅកាន់​ពិភពលោកមួយមិន​មានអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ»។

លោកស្រីអនុរដ្ឋមន្ត្រី Jenkins បាន​ពោលថា «ទោះ​ជា​មាន​ការពិបាកក្នុងបរិយាកាសសន្តិសុខ​អន្តរជាតិដែល​យើង​ឃើញមាននៅ​សព្វថ្ងៃ​នេះក៏​ដោយ ក៏រដ្ឋទាំងអស់​ត្រូវប្តេជ្ញា​ជា​ថ្មី​ដល់គោលដៅ​នៃ​ការហាមប្រាមការធ្វើតេស្តនុយក្លេអ៊ែរ​សាកលមួយតាមច្បាប់​ជាព្រឹត្តការណ៍​សំខាន់មួយនៅលើផ្លូវ​ទៅកាន់ពិភពលោក​មួយគ្មានអាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ»៕

XS
SM
MD
LG