Çin’in Rusya ile işbirliği derin bir endişe kaynağı

Son NATO Zirvesi’nde 32 üye ülke, Çin'in Rusya ile derinleşen stratejik ortaklığını “derin endişe kaynağı” olarak nitelendirdi. Washington Deklarasyonu'nda NATO ülkeleri tek bir ağızdan Çin’e “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi bir üyesi olarak BM Antlaşması'nın amaç ve ilkelerini korumakla yükümlü olan Çin'in Rusya'nın savaş çabalarına verdiği her türlü maddi ve siyasi desteği kesmesi” çağrısında bulundu.

Ancak Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın geçtiğimiz günlerde Aspen Güvenlik Forumu'nda gözlemlediği gibi, “Çin, Rusya'nın savaş makinesine çift kullanımlı ürünler sağlayan önemli bir tedarikçi olmaya devam ediyor.”

Sullivan, “Çift kullanımlı ürünler soyut bir terimdir; iyi bir Washington terimidir. Ne anlama geliyor? Ukraynalılar’ı öldüren ve Ukrayna'yı baskı altına alan silahların içine giren aletler, araçlar ve biz Çin'in buna bir son vermesi gerektiğini düşünüyoruz çünkü bunun ulus-devletlerin iyi davranış sınırlarının son derece dışında olduğunu düşünüyoruz” şeklinde konuştu.

Ulusal Güvenlik Danışmanı Sullivan, Çin'in Rusya'nın savaş makinesinin inşasına yardımcı olan çift kullanımlı ürünler sağlamasına ilişkin endişelere parça parça yanıt verdiğini söyledi.

“Onlara gidip ‘Burada bir işlemi kolaylaştıran bir banka var; bu bizi endişelendiriyor’dediğimizde, buna yanıt verdiklerini gördük” diyen Sullivan, “Dolayısıyla duyarlı oldukları hedeflenmiş yollar var. Ancak benim bakış açıma göre büyük resim yanlış yönde ilerlemeye devam ediyor ve biz de bu konuda hiç tereddüt etmedik; bu konuda oldukça aleni ve şeffaf davrandık. Ve elbette bunu diyalog içinde doğrudan onlara da söylüyoruz” ifadelerini kullandı.

ABD çift kullanım meselesi nedeniyle ondan fazla Çinli şirkete yaptırım uyguladı. Ulusal Güvenlik Danışmanı Sullivan, “Sonraki adımlar açısından, vidaları sıkmaya, Çin'in yanı sıra diğer ülkeler dahil olmak üzere belirli kuruluşlara ve bireylere karşı yaptırımlar uygulamaya hazırlandık. Ve biz ilerledikçe bu model devam edecek” dedi.

Avrupa Birliği ve İngiltere de Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaşa yardım ettikleri gerekçesiyle Çinli şirketlere yaptırım uyguluyor.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in de dediği gibi, “Çin her ikisini de yapamaz. ...Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana Avrupa'nın güvenliğine yönelik en büyük tehdidi körüklemeye yardım ederken Avrupa ile daha iyi ilişkiler istediğini söyleyemez.”

Bu, ABD hükümetinin görüşlerini yansıtan bir yazıdır.