បទវិចារណកថា៖ ទិវា Columbus ឆ្នាំ២០២៤

ពលរដ្ឋ​គ្រវី​ទង់​ជាតិ​អាមេរិក​និង​ទង់ជាតិ​អ៊ីតាលី ក្នុង​អំឡុង​ទិវា Columbus Day​ នៅ​ក្រុង​ New York កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​តុលា ឆ្នាំ ២០១៨។

តទៅ​នេះ ​គឺ​ជា​បទ​វិចារណកថា​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​អំពី​ឧត្ដមគតិ​ និង​ស្ថាប័ន​សហរដ្ឋ​អាមេរិក

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៤៩២ នាវា​អេស្ប៉ាញ​៣​គ្រឿង​នៅ​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក Christopher Columbus អ្នក​ដើរ​កប៉ាល់​ជាតិ​អ៊ីតាលី​បាន​ចត​នៅ​កោះ​មួយ​នៅ​ក្នុង​អ្វី​ដែល​សព្វថ្ងៃ​នេះ​ជា​ប្រជុំ​កោះ Bahamas។ ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ១៨៩២​មក រៀងរាល់​ថ្ងៃ​ចន្ទ​សប្តាហ៍​ទី២​ក្នុង​ខែ​តុលាត្រូវ​បាន​គេ​យក​ធ្វើ​ជា​ថ្ងៃប្រារព្ធ​និង​ផ្តល់​កិត្តិយស​ដល់​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ។ ទិវា​នេះ​ក៏​ធ្វើឡើង​ដើម្បី​រំឭក​សមិទ្ធផល​របស់​ជន​ជាតិ​អាមេរិកាំងដើម​កំណើតអ៊ីតាលី​ដែរ។

ការ​រក​ឃើញ​ទ្វីប​អាមេរិក​ជា​ព្រឹត្តិការណ៍​ផ្លាស់ប្តូរ​ពិភពលោក។ វា​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ការ​អ្វី​ដែល​គេ​ហៅ​ថា កា​ដោះដូរ​ Colombian Exchange ដែល​សំដៅ​ទៅ​លើ​ការ​ដោះដូរជា​សាកលនិង​ប្រកបដោយ​វិសាលភាព​នូវ​ម្ហូប​អាហារ សត្វ រុក្ខជាតិ និង​មនុស្ស​ដែល​បានប្រែក្លាយ​ពិភពលោក។ សំខាន់​បំផុត រុក្ខជាតិ​ថ្មី​របស់​ពិភពលោក​ដូចជា​ដំឡូង​និង​ពោត​បាន​លូតលាស់​យ៉ាង​ឆាប់​រហ័ស​នៅ​តាម​ចម្ការ​នានាជុំវិញ​ពិភពលោក​ហើយ​បាន​បន្ថែម​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ម្ហូប​អាហារ​សាកលលោក។ វា​មិន​មែន​ជា​រឿង​ចៃដន្យ​ទេ ​ដែល​ពលរដ្ឋ​ពិភពលោក​បាន​កើន​ឡើង​ជាង​៤​ដង​ចាប់តាំង​ពី​ឆ្នាំ១៤៩២​មក កើន​ឡើង​ទ្វេដង​ចន្លោះ​ឆ្នាំ១៦៥០ និង​១៨៥០។

ក៏ប៉ុន្តែ មិន​មែន​មនុស្ស​ទាំង​អស់​សប្បាយ​រីករាយ​នឹង​ការអបអរ​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​រក​ឃើញ​របស់​លោក Columbusនោះ​ទេ ដែល​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះបាននាំមក​នូវ​អ្នក​ឈ្លានពាន​និង​អ្នក​ធ្វើ​អាណានិគម​អឺរ៉ុប​ដែល​បាន​យក​ជនជាតិ​ដើមធ្វើ​ជា​ទាសករ។ អ្នក​ចំណូល​ថ្មី​ទាំង​នោះ​បាន​បង្ខំ​ឱ្យ​ជនជាតិ​ដើម​ប្តូរ​សាសនា​ទៅ​គោរព​គ្រិស្តសាសនា​ និង​បាន​នាំ​ជំងឺ​មក​ឱ្យ​ជនជាតិ​ដើម​ដែល​មិន​មាន​ភាព​ស៊ាំ​នឹង​ជំងឺ​ថ្មី​នេះ។

ដូច្នេះ ខណៈ​ដែល​សព្វថ្ងៃ​នេះ មនុស្ស​ជា​ច្រើន​បាន​ប្រារព្ធ​ទិវា Columbusនៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ សប្តាហ៍​ទី២​ក្នុង​ខែ​តុលា រដ្ឋ​ចំនួន​២៦​និង​ទីក្រុង​ជា​ច្រើននិង​អង្គការ​នៅ​ជុំវិញប្រទេសធ្វើ​ពិធី​បញ្ច្រាសវិញ​គឺ៖ ទិវា​ជនជាតិ​ភាគតិច។

ហេតុអ្វី​នៅ​ថ្ងៃ​នេះ លោក​ប្រធានាធិបតី Joe Biden បាន​ចេញ​សេចក្តី​ប្រកាស​ប្រចាំ​ឆ្នាំ២​គឺ៖ សេចក្តី​ប្រកាស​ទី១​សម្រាប់​ទិវា Columbus និង​សេចក្តី​ប្រកាស​ទី២​សម្រាប់​ទិវា​ជនជាតិ​ភាគតិច។

លោក​ប្រធានាធិបតី Bidenបាន​សរសេរ​នៅ​ក្នុងសេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​លើក​ដំបូង​ថា៖​«សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​ដើម​កំណើត​អ៊ីតាលី រឿងរ៉ាវ​នៃ​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​របស់​លោក Columbusនៅតែ​ជា​ប្រភព​នៃ​មោទនភាព​មួយ។ វា​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​រឿងរ៉ាវ​នៃ​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​កាត់​មហា​សមុទ្រ​អាត្លង់ទិក​ដែល​ជនជាតិ​អាមេរិកាំង​ដើម​កំណើត​អ៊ីតាលី​ជា​ច្រើន​បាន​ធំ​ដឹង​ក្តី​បាន​ឮ​នៅ​ឯ​តុ​បរិភោគ​អាហារ រឿងរ៉ាវ​របស់​មនុស្ស​ដែលទុកចោល ​អ្វីៗ​ដែល​ពួកគេ​បាន​ស្គាល់​និង​ស្រឡាញ់​ដើម្បី​ស្វែងរក​ឱកាស​នៅ​ក្នុង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក»។

លោក​ប្រធានាធិបតី​បាន​សរសេរ​ទៀត​ថា​ទី២៖ «រឿងរ៉ាវ​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​របស់​អាមេរិក​ជា​រឿងរ៉ាវ​នៃភាព​រឹងប៉ឹង​និង​ការ​រស់រាន​មាន​ជីវិតឡើង​វិញ​នៃ​ការ​តាំង​ចិត្ត​តស៊ូ​របស់​ពួកគេ​ដល់​សិទ្ធិ​របស់​ខ្លួន​ដល់​ការគ្រប់គ្រង​ដោយ​ខ្លួនឯង ហើយ​និង​ការ​ប្ដេជ្ញា​របស់​ខ្លួន​ដើម្បី​ថែ​រក្សា​វប្បធម៌ អត្តសញ្ញាណ​និង​របៀប​រស់​នៅ។ ថ្ងៃ​នេះ ជនជាតិ​ភាគតិច​ជា​សញ្ញា​នាំ​ផ្លូវ​នៃ​ការ​ងើបឡើង​វិញ កម្លាំង​និង​ការ​ខំ​ព្យាយាម​និង​ប្រភព​នៃ​ការ​រួម​វិភាគទាន​ដែល​មិន​គួរ​ឱ្យ​ជឿ»។

លោក​ប្រធានាធិបតី​បាន​ថ្លែង​ទៀត​ថា៖ «ប្រទេស​អាមេរិក​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ផ្អែក​លើ​គំនិត​ថា ​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​មក​មាន​សិទ្ធិ​ស្មើ​គ្នា ផ្តល់​ឱ្យ​ដោយ​ព្រះ​ជា​ម្ចាស់​របស់​យើង ​ដោយ​មានសិទ្ធិ​ដែល​មិន​អាច​កាត់​ផ្ដាច់​បាន ហើយ​សក្ដិសម​ត្រូវ​បាន​ចាត់​ទុក​ស្មើភាព​គ្នា​ទូទាំង​ជីវិត​របស់​យើង។ ថ្វី​បើ​យើង​មិន​ដែល​បាន​ធ្វើ​ពេញលេញទៅ​តាម​គំនិត​នោះ​ក៏​ដោយ ក៏​សេចក្តី​ប្រាថ្នា​របស់​យើង​មិន​ដែល​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​ងាក​រេ​ដើរ​ចេញ​ពី​គំនិត​នេះ​ដែរ»៕