25-ka April waa maalinta Duumada Adduunka, waana xus sanadle ah oo lagu aqoonsanayo dadaallada caalamiga ah ee lagula dagaallamayo cudurka.
Duumada, oo ay gudbiso kaneecada Anopheles, waa cudur halis ah, laakiin waa cudur la daweyn karo, lagana hortagi karo, hase yeeshee waxa ay dishaa tiro aad u badan oo dhibanayaal ah.
"Malaariyadu runtii waa dhibaato caalami ah, laakiin inta badan kiisasku waa Afrika," Dr. David Walton, isuduwaha duumada caalamiga ah ee Maraykanka, ayaa ku sheegay waraysi dhawaan.
"Waxaa jiray ilaa 608,000 oo qof oo sanadkii hore u dhintay duumada iyo ilaa 200...ku dhawaad 250 milyan oo xaaladood."
75 boqolkiiba dhimashadaas waxay ahaayeen carruur da'doodu ka yar tahay shan sano.
Dr. Walton waxa uu sheegay in Maraykanku uu yahay ka ugu badan ee gacan ka geysta ka hortagga iyo xakamaynta duumada. "Initiative-ka Madaxweynaha Mareykanka ee Duumada waa barnaamijkii ugu weynaa ee dowladda Mareykanka ay kula dagaalanto duumada caalamka oo dhan."
"Waxaan nahay hay'ad wada shaqayneed oo aan la leenahay USAID iyo Xarumaha Xakamaynta iyo Kahortagga Cudurrada Waxaan si weyn ula shaqeynaa 30 wadan oo shuraako ah oo aduunka ah si aan u bixino siyaabaha aan uga hortagi karno duumada oo dhan iyada oo lala kaashanayo wadamada aan wadaagno." si loola dagaalamo duumada.
Muddo 19 sano ah oo ay jirtay, Madaxweynaha Maraykanka ee Hindisaha Duumada ayaa koray oo la koray kakanka Duumada iyo kaneecada gudbisa Duumada, ayuu yidhi Dr. Walton.
“Waxaa jira horumarro badan oo cusub marka aan ka fikirno dagaalka lagula jiro Duumada. Waxaa jira dawooyin cusub, waxaa jira dawooyin cusub, labadaba cayayaanka lagu buufiyo guryaha dadka, iyo sidoo kale cayayaanka loo isticmaalo shabaqyada sariiraha si looga hortago Duumada. Laakiin waxaan filayaa in waxa ugu xiisaha badan ee aan ka fikirno horumarka cusubi waa laba, maaha mid, laakiin laba tallaal oo cusub oo ka hortagga Duumada. Marka la eego tallaaladaas, horay ayaa loo isticmaalay in lagu tallaalo in ka badan 2 milyan oo carruur ah Malawi, Kenya iyo Ghana. Guusha laga gaadhay soo saaristaasina waxa ay ahayd mid cajiib ah.
"Mustaqbalka dagaalka lagula jiro Duumada runtii waa mid adag," ayuu yiri Dr. Walton. "Annaga hadda ah Hindisaha Duumada ee Madaxweynaha Mareykanka, dagaalka lagula jiro Duumada, waxaan dareemeynaa, in aasaas ahaan lagu guuleysan karo. … Waxaan joognaa isgoys. Waxaan ku jirnaa runtii waqti gaar ah oo leh fursado badan iyo caqabado badan. Hadafkayagu asaasiga ahi waa in aan marnaba u oggolaan in ilmuhu u dhinto qaniinyada kaneecada. Waxaan dareensanahay inay taasi suurtogal tahay. Waan ku faraxsanahay inaan sii wadno dadaalkaas.”
Tani waxay aheyd faallo ka turjumeysa aragtida dowladda Mareykanka.