Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi (IAEA) 21 Kasım’da, “İran'ın hala IAEA ile gerekli, tam ve açık işbirliğini sağlamamış olmasından ve IAEA'nın “İran'ın nükleer programının sadece barışçıl amaçlı olduğuna dair güvence vermesini sağlayacak gerekli ve acil adımları atmamış olmasından duyduğu derin endişeyi” ifade eden bir kararı kabul etti.
Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen kararı, E3 olarak bilinen Fransa, Almanya ve İngiltere ile birlikte ABD önerdi. Karar tasarısını sunan dört ülke adına konuşan İngiltere'nin Enerji Dairesi nezdindeki Büyükelçisi Corinne Kitsell, Daire’nin İran'ın nükleer programına ilişkin güvence sağlama kabiliyetinin “koruma sisteminin ve küresel nükleer silahların yayılmasını önleme uygulamalarının bütünlüğü açısından temel önemde olduğunu” belirtti.
Kitsell, “Daha önce de söylediğimiz gibi, İran'da çözüm bekleyen meseleler ve tutarsızlık konusu geçmiş tarihi meseleler değil, aktif endişelerdir” dedi.
Kararın kabul edilmesinin ardından E3 ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hükümetleri ortak bir açıklama yayınlayarak bu adımı memnuniyetle karşıladı. Açıklamada, “İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) Güvenlik Tedbirleri Anlaşması uyarınca IAEA ile tam bir işbirliği yapmak ve tüm nükleer materyal ve faaliyetleri hakkında hesap vermekle yasal olarak yükümlü olduğu” kaydedildi.
IAEA Direktörü’nün beş yılı aşkın bir süredir İran'ın çözüme kavuşturulmamış sorunları konusunda İran'la esaslı bir diyalog kurmaya çalıştığına ve İran'ın buna “tehdit ve provokasyonlarla” karşılık verdiğine dikkat çekildi.
Dört ülkenin ortak açıklamasında, İran'ın nükleer sorunlarını çözmesinin “elzem ve acil” olduğu belirtilirken, ayrıca karar kapsamında, IAEA'dan beş yıllık incelemeleri sonucunda elde ettiği bulguları özetleyen kapsamlı ve güncellenmiş bir değerlendirme hazırlaması istendiği de kaydedildi.
Açıklamada, “İran'ın şu andan bu rapora kadar geçen süre zarfında bu sorunları çözmek için gereken bilgi ve işbirliğini sağlama fırsatını değerlendireceğini ve böylece Enerji Dairesi’nin İran'ın programının sadece barışçıl amaçlı olduğuna dair güvence verebileceğini ve Kurul'un da bu konudaki değerlendirmesini tamamlayabileceğini umuyoruz. Aksi takdirde, İran'ın NPT ile ilgili nükleer doğrulama yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddetmeye devam etmesinin, küresel IAEA koruma rejiminin güvenilirliği dahil olmak üzere yaratacağı zorlukların üstesinden gelmek için Kurul'un angaje olmaya devam etmesi önemli olacaktır” denildi.
E3 ve ABD ortak açıklamayı şu ifadelerle tamamladı: “İran'ın Enerji Dairesi ile diyalog ve işbirliği yoluna yeniden girmesini bekliyoruz.”
Bu, ABD yönetiminin görüşlerini yansıtan bir başyazıdır.
Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi’nden İran’a, nükleer programının denetlenmesinde işbirliği eksikliği nedeniyle kınama
