[[ UNICODE / ZAWGYI ]]
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ကျွန်စနစ်ဖျက်သိမ်းတဲ့ အထိမ်းအမှတ်နေ့
ဂျွန်လ ၁၉ ရက်နေ့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေဟာ ဂျွန်တိသ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေးနေ့ အဖြစ် ဆင်နွှဲကျင်းပကြပါတယ်။
၁၈၆၅ ခုနှသိက တက္ကဆက်ပြည်နယ်၊ ဂဲလ်ဗက်စတန်မြို့မှာ နောက်ဆုံးကျေးကျွန်အုပ်စုတစုဖြစ်တဲ့ အာဖရိကနွယ်ဖွားအမေရိကန်တွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်နှစ်ကတည်းက သူတို့ ကျေးကျွန်ဘဝက လွတ်မြောက်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို ဂျွန်လ ၁၉ ရက်နေ့မှာ သိလိုက်ရတဲ့နေ့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
၁၈၆၃ ခု၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ သမ္မတ အီဘရာဟင်လင်ကွန်းက ပြည်တွင်းစစ်မှာ ပုန်ကန်ခဲ့ကြတဲ့ ပြည်နယ်တွေက ကျွန်ပြုခံနေရသူအားလုံး ကျွန်အဖြစ်က ကင်းလွတ်ပြီဖြစ်ကြောင်း လွတ်မြောက်ရေးကြေညာစာတန်းထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့်လို့ သူပုန်ထနေတဲ့ပြည်နယ်တွေမှာ လိုက်နာအောင် မလုပ်နိုင်ခဲ့တာကြောင့် အန်တရယ်မပေးနိုင်တာထက် မပိုခဲ့ပါဘူး။ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအရ ကျွန်ပြုခံရသူတွေ လွတ်လပ်သွားပြီဆိုမယ့် ခေတ်နဲ့စနစ်ရဲ့ အခြေအနေအရပ်ရပ်ကြောင့် လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတန်းဟာ လူတိုင်းဆီကို ရောက်ဖို့ ကြန့်ကြာနေခဲ့ပါတယ်။
ပြည်တွင်းစစ်ပြီးလို့ ၂ လအကြာမှာ ပြည်ထောင်စုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂေါ်ဒဲန်ဂရန်ဂါဟာ မြို့စောင့်တပ်ကို ကွပ်ကဲဖို့ ဂယ်လ်ဗက်စ်ကို ရောက်လာပါတယ်။ အဲဒီတော့မှပဲ ပျော်စရာ သတင်းက မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့အမာခံ ပြည်နယ်တွေရဲ့ အဝေးဆုံး အခေါင်ဆုံး နေရာတွေအထိ ပေါက်ရောက်သွားခဲ့ရတာပါ။
၁၈၆၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက် နေ့မှာတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ၁၃ ကြိမ်မြောက် ပြင်ဆင်ချက်ကို အတည်ပြု လိုက်ပြီး ကျွန်စနစ်နဲ့အာမခံထားတဲ့အဖွဲ့၊ ဒါမှမဟုတ် အတင်းအဓမ္မဖြစ်စေ ကျွန်ပြုမှုကို အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ နေရာတိုင်းမှာ အပြီးတိုင်ဖျက်သိမ်း လိုက်ပါတယ်။ Juneteenth အထိမ်းအမှတ်နေ့ကို ၁၈၆၆ ခု၊ ဂျွန်လ ၁၉ ရက်နေ့မှာ တက္ကဆက်ပြည်နယ်ကနေ ပထမဆုံးစတင်ကျင်းပခဲ့ရာက မကြာခင်မှာ အမေရိကန်တောင်ပိုင်းတခုလုံးကလည်း ကျင်းပလာခဲ့ကြပါတယ်။
Juneteenth နေ့ကို အမေရိကန်ရဲ့ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး အာဖရိကနွယ်ဖွားအမေရိကန်တွေရဲ့ အားလပ်ရက်အဖြစ်လည်း ယူဆကြပါတယ်။ အခုလိုမျိုး အရေးပါလှတဲ့ ၁၈၆၅၊ ဂျွန် ၁၉ ရက် ဂျွန်တိသ်ကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုခံရဖို့က နှစ်ပေါင်း ၁၅၆ နှစ် ကြာခဲ့တာပါ။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဂျွန်လ ၁၇ ရက်နေ့မှာမှ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်က ဂျွန်တိ-သ်၊ အမျိုးသား လွတ်လပ်ရေးနေ့ အက်ဥပဒေကို ပြည်ထောင်စုအားလပ်ရက်အဖြစ် တရားဝင် လက်မှတ်ထိုးပြီး အတည်ပြုကြေညာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
“ဂျွန်တိသ်ဟာ ရှည်လျားပြီး ကြမ်းတမ်းခက်ထန်လှတဲ့ ကျွန်ပြုသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း အမှောင်ခေတ်ရဲ့ ပြယုဒ်ဖြစ်ပြီး အခုတော့ တောက်ပတဲ့နေ့သစ်အတွက် နမိတ် တခုဖြစ်လာပါပြီ။ ဒီနေ့ဟာ အင်မတန် ထူးခြားလေးနက်တဲ့ စွမ်းအားအပြည့်နဲ့ နေ့တနေ့ပါ။ အမေရိကန်ရဲ့ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာပိုင်းမှာ အစွန်းအထင်းဖြစ်စေခဲ့တာကို သတိရမိစေတဲ့နေ့၊ ကျွန်ပြုမှုကြောင့် တိုင်းပြည်မှာ ဆိုးရွားလှတဲ့ အသေအပျောက် တွေဖြစ်စေခဲ့လို့ “အမေရိကန်ရဲ့မူလရင်းမြစ် အပြစ်” လို့ ကျနော် ပြောလာခဲ့တာတော့ ကြာပါပြီ။” လို့ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်က လက်မှတ်ထိုးတဲ့အခမ်းအနားမှာ ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။
“နိုင်ငံကြီးသားတွေရဲ့ အနာကျင်ရဆုံးအခိုက်အတန့်တွေကိုလည်း လျစ်လျှူရှု မထားကြပါဘူး။ အတိတ်ကဖြစ်ရပ်ဆိုးတွေကို မေ့ပျောက်မထားပါဘူး။ အဲဒီ ဖြစ်ရပ်ဆိုးတွေကိုလည်း သင်ခန်းစာအဖြစ် မှတ်ယူထားကြပါတယ်။ နိုင်ငံကြီးသားတွေဟာ ရှောင်မပြေး တတ်ကြပါဘူး။ အမှားလုပ်ခဲ့ရင် အဲဒီအမှားတွေပြင်နိုင်အောင် ကျင့်ကြံကြ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုလို အခိုက်အတန့်တွေကို သတိရနေခြင်းအားဖြင့် ကျနော်တို့ ဟာ ဝေဒနာကို ကုစားနိုင်သလို ပိုပြီးတော့လည်း အားကောင်းခိုင်မာလာကြတာဖြစ်ပါတယ်” လို့ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်က ပြောဆိုလိုက်ကြောင်းပါခင်ဗျား။
Your browser doesn’t support HTML5
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကြၽန္စနစ္ဖ်က္သိမ္းတဲ့ အထိမ္းအမွတ္ေန႔
===========================
{{ ZAWGYI }}
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကြၽန္စနစ္ဖ်က္သိမ္းတဲ့ အထိမ္းအမွတ္ေန႔
ဂြၽန္လ ၁၉ ရက္ေန႔ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ဂြၽန္တိသ္လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးေန႔ အျဖစ္ ဆင္ႏႊဲက်င္းပၾကပါတယ္။
၁၈၆၅ ခုႏွသိက တကၠဆက္ျပည္နယ္၊ ဂဲလ္ဗက္စတန္ၿမိဳ႕မွာ ေနာက္ဆုံးေက်းကြၽန္အုပ္စုတစုျဖစ္တဲ့ အာဖရိကႏြယ္ဖြားအေမရိကန္ေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္ကတည္းက သူတို႔ ေက်းကြၽန္ဘဝက လြတ္ေျမာက္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ဂြၽန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ သိလိုက္ရတဲ့ေန႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
၁၈၆၃ ခု၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔မွာ သမၼတ အီဘရာဟင္လင္ကြန္းက ျပည္တြင္းစစ္မွာ ပုန္ကန္ခဲ့ၾကတဲ့ ျပည္နယ္ေတြက ကြၽန္ျပဳခံေနရသူအားလုံး ကြၽန္အျဖစ္က ကင္းလြတ္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း လြတ္ေျမာက္ေရးေၾကညာစာတန္းထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္လို႔ သူပုန္ထေနတဲ့ျပည္နယ္ေတြမွာ လိုက္နာေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ အန္တရယ္မေပးႏိုင္တာထက္ မပိုခဲ့ပါဘူး။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ ကြၽန္ျပဳခံရသူေတြ လြတ္လပ္သြားၿပီဆိုမယ့္ ေခတ္နဲ႔စနစ္ရဲ႕ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတန္းဟာ လူတိုင္းဆီကို ေရာက္ဖို႔ ၾကန႔္ၾကာေနခဲ့ပါတယ္။
ျပည္တြင္းစစ္ၿပီးလို႔ ၂ လအၾကာမွာ ျပည္ေထာင္စုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေဂၚဒဲန္ဂရန္ဂါဟာ ၿမိဳ႕ေစာင့္တပ္ကို ကြပ္ကဲဖို႔ ဂယ္လ္ဗက္စ္ကို ေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွပဲ ေပ်ာ္စရာ သတင္းက မဟာမိတ္တပ္ဖြဲ႕အမာခံ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ အေဝးဆုံး အေခါင္ဆုံး ေနရာေတြအထိ ေပါက္ေရာက္သြားခဲ့ရတာပါ။
၁၈၆၅ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၆ ရက္ ေန႔မွာေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ၁၃ ႀကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို အတည္ျပဳ လိုက္ၿပီး ကြၽန္စနစ္နဲ႔အာမခံထားတဲ့အဖြဲ႕၊ ဒါမွမဟုတ္ အတင္းအဓမၼျဖစ္ေစ ကြၽန္ျပဳမႈကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေနရာတိုင္းမွာ အၿပီးတိုင္ဖ်က္သိမ္း လိုက္ပါတယ္။ Juneteenth အထိမ္းအမွတ္ေန႔ကို ၁၈၆၆ ခု၊ ဂြၽန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ တကၠဆက္ျပည္နယ္ကေန ပထမဆုံးစတင္က်င္းပခဲ့ရာက မၾကာခင္မွာ အေမရိကန္ေတာင္ပိုင္းတခုလုံးကလည္း က်င္းပလာခဲ့ၾကပါတယ္။
Juneteenth ေန႔ကို အေမရိကန္ရဲ႕ သက္တမ္းအရွည္ဆုံး အာဖရိကႏြယ္ဖြားအေမရိကန္ေတြရဲ႕ အားလပ္ရက္အျဖစ္လည္း ယူဆၾကပါတယ္။ အခုလိုမ်ိဳး အေရးပါလွတဲ့ ၁၈၆၅၊ ဂြၽန္ ၁၉ ရက္ ဂြၽန္တိသ္ကို တရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳခံရဖို႔က ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၆ ႏွစ္ ၾကာခဲ့တာပါ။ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္၊ ဂြၽန္လ ၁၇ ရက္ေန႔မွာမွ သမၼတဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္က ဂြၽန္တိ-သ္၊ အမ်ိဳးသား လြတ္လပ္ေရးေန႔ အက္ဥပေဒကို ျပည္ေထာင္စုအားလပ္ရက္အျဖစ္ တရားဝင္ လက္မွတ္ထိုးၿပီး အတည္ျပဳေၾကညာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
“ဂြၽန္တိသ္ဟာ ရွည္လ်ားၿပီး ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္လွတဲ့ ကြၽန္ျပဳသိမ္းပိုက္ခံရျခင္း အေမွာင္ေခတ္ရဲ႕ ျပယုဒ္ျဖစ္ၿပီး အခုေတာ့ ေတာက္ပတဲ့ေန႔သစ္အတြက္ နမိတ္ တခုျဖစ္လာပါၿပီ။ ဒီေန႔ဟာ အင္မတန္ ထူးျခားေလးနက္တဲ့ စြမ္းအားအျပည့္နဲ႔ ေန႔တေန႔ပါ။ အေမရိကန္ရဲ႕ က်င့္ဝတ္သိကၡာပိုင္းမွာ အစြန္းအထင္းျဖစ္ေစခဲ့တာကို သတိရမိေစတဲ့ေန႔၊ ကြၽန္ျပဳမႈေၾကာင့္ တိုင္းျပည္မွာ ဆိုး႐ြားလွတဲ့ အေသအေပ်ာက္ ေတြျဖစ္ေစခဲ့လို႔ “အေမရိကန္ရဲ႕မူလရင္းျမစ္ အျပစ္” လို႔ က်ေနာ္ ေျပာလာခဲ့တာေတာ့ ၾကာပါၿပီ။” လို႔ သမၼတဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္က လက္မွတ္ထိုးတဲ့အခမ္းအနားမွာ ေျပာသြားခဲ့ပါတယ္။
“ႏိုင္ငံႀကီးသားေတြရဲ႕ အနာက်င္ရဆုံးအခိုက္အတန႔္ေတြကိုလည္း လ်စ္လွ်ဴရႈ မထားၾကပါဘူး။ အတိတ္ကျဖစ္ရပ္ဆိုးေတြကို ေမ့ေပ်ာက္မထားပါဘူး။ အဲဒီ ျဖစ္ရပ္ဆိုးေတြကိုလည္း သင္ခန္းစာအျဖစ္ မွတ္ယူထားၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံႀကီးသားေတြဟာ ေရွာင္မေျပး တတ္ၾကပါဘူး။ အမွားလုပ္ခဲ့ရင္ အဲဒီအမွားေတြျပင္ႏိုင္ေအာင္ က်င့္ႀကံၾက ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို အခိုက္အတန႔္ေတြကို သတိရေနျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ ဟာ ေဝဒနာကို ကုစားႏိုင္သလို ပိုၿပီးေတာ့လည္း အားေကာင္းခိုင္မာလာၾကတာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ သမၼတဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္က ေျပာဆိုလိုက္ေၾကာင္းပါခင္ဗ်ား။