តទៅនេះ គឺជាបទវិចារណកថាដែលឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក
ដូចដែលរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Antony Blinken បាននិយាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ «ឆ្នាំនេះមិនមែនជាឆ្នាំដ៏ល្អសម្រាប់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ទេ»។ ក្រុមហេសបូឡា និងក្រុមហាម៉ាស់ដែលជាតួអង្គតំណាងសំខាន់ៗរបស់អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានកម្ទេច។ របបដឹកនាំរបស់លោក Assad នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរីដែលជាសម្ពន្ធមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធរបស់អ៊ីរ៉ង់បានដួលរលំ។ មីស៊ីលរបស់អ៊ីរ៉ង់បានបង្ហាញឱ្យឃើញថាគ្មានប្រសិទ្ធភាព។ ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសជាច្រើនរបស់អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានបំផ្លាញ។
ទោះបីជាអ៊ីរ៉ង់ប្រហែលជាអាចចុះខ្សោយក៏ដោយ ក៏របបដឹកនាំរបស់អ៊ីរ៉ង់នៅតែបន្តការជិះជាន់គាបសង្កត់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនដដែល ជាពិសេសលើអ្នកដែលបានបង្កើនសំឡេងរបស់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងរបបដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់ ឬផ្តល់ដំណឹង និងព័ត៌មានពិត។
ឧទាហរណ៍បែបនេះបានកើតឡើងកាលពីខែធ្នូនៅពេលដែលអ្នកកាសែតលោក Reza Valizadeh ដែលមានសញ្ជាតិពីរគឺអាមេរិកនិងអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១០ ឆ្នាំក្រោមបទចោទប្រកាន់ថា «សហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលអមិត្ត»។
លោក Valizadeh បានធ្វើការឱ្យវិទ្យុ Farda ដែលជាវិទ្យុផ្តល់ថវិកាដោយរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាសាខាមួយរបស់វិទ្យុអឺរ៉ុបសេរី/វិទ្យុសេរីភាព (Radio Free Europe/Radio Liberty) និងជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (Voice of America)។
លោកបានចាកចេញពីទីនោះក្នុងឆ្នាំ ២០២២ និងបានធ្វើការឱ្យសារព័ត៌មានជាភាសាពែក្សផ្សេងៗទៀត។ លោក Valizadeh បានវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់វិញនៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ ដើម្បីសួរសុខទុក្ខក្រុមគ្រួសាររបស់លោក ហើយត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅចុងខែកញ្ញា។ ក្នុងអំឡុងសវនាការតុលាការពីរលើកក្នុងខែវិច្ឆិកា គេមិនឃើញមានវត្តមានតំណាងភាគីដើមចោទនោះទេ ដោយចៅក្រមបានដើរតួនាទីនេះជំនួសវិញ។
បន្ថែមទៅនឹងការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១០ ឆ្នាំ លោក Valizadeh ក៏ត្រូវបានកាត់ទោសហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើដំណើររយៈពេលពីរឆ្នាំនិងពិន័យផ្សេងៗទៀតផងដែរ។ នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ លោកកំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ Evin ហើយមានសេចក្តីរាយការណ៍ថាលោកមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យមានអ្នកសួរសុខទុក្ខទេ។
នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Matthew Miller បានថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងក្លាចំពោះការកាត់ទោសលោក Valizadeh នេះ និងបានអំពាវនាវឱ្យមានការ «ដោះលែង» លោក «ជាបន្ទាន់» និងឱ្យមានការ «ដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់»។
លោក Miller បានថ្លែងថា៖ «រដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់បានបង្ក្រាបម្តងហើយម្តងទៀតលើសេរីភាពសារព័ត៌មានតាមរយៈការគំរាមកំហែង ការបំភិតបំភ័យ ការឃុំឃាំង ការសារភាពដោយបង្ខិតបង្ខំ និងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាលើអ្នកកាសែតនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់»។
សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានឆ្នាំ ២០២៤ ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន (Reporters without Borders) បានផ្តល់ចំណាត់ថ្នាក់ទី ១៧៦ ដល់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១៨០ ដែលត្រូវបានវាយតម្លៃ។ ការវាយតម្លៃនេះបានបង្ហាញថាអ៊ីរ៉ង់កំពុងបន្តរក្សាកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ខ្លួនជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសជិះជាន់គាបសង្កត់បំផុតនៅលើពិភពលោកទាក់ទិននឹងសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះស្តីពីពិធីបុណ្យបុរាណ Shab-e Yalda ដែលជាពិធីបុណ្យមួយដែលពលរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់ប្រារព្ធរាត្រីដ៏យូរបំផុតប្រចាំឆ្នាំ លោក Miller បាននិយាយថា៖ «ក្នុងពិធីបុណ្យ Shab-e Yalda នេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជាក់ឡើងវិញនូវការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះប្រជាពលរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់។ សេចក្តីអង់អាចក្លាហានរបស់ពួកគេនៅក្នុងការប្រឈមនឹងការគាបសង្កត់និងការស្វះស្វែងរកសេរីភាពមិនងាករេរបស់ពួកគេបានជំរុលទឹកចិត្តដល់មនុស្សទូទៅនៅលើពិភពលោក»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «យើងគាំទ្រការប្រឹងប្រែងតស៊ូរបស់ពួកគេ ដោយដឹងថាអរុណោទ័យនៃអនាគតដ៏ត្រចះត្រចង់នឹងកើតឡើង»៕
បទវិចារណកថា៖ អ៊ីរ៉ង់បន្តការគាបសង្កត់ក្នុងប្រទេស ខណៈចុះខ្សោយនៅបរទេស
