តទៅនេះ គឺជាបទវិចារណកថាដែលឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីទស្សនៈរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក
ក្រុមប្រឹក្សានាយកនៃទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) បានបោះឆ្នោតក្នុងសំឡេងភាគច្រើនលើសលប់រិះគន់លើរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ថា បានបរាជ័យនៅក្នុងការឆ្លើយតបឱ្យបានពេញលេញចំពោះសំណួរអំពីដាននៃសារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមដែលគេបានរកឃើញនៅទីតាំង៣កន្លែងនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ដែលគេមិនទាន់ប្រកាសនៅឡើយ។
ការបោះឆ្នោតនេះ បានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនាកន្លងទៅនេះ បន្ទាប់ពីប្រធានទីភ្នាក់ងារ IAEA លោក Rafael Grossi បានបញ្ជូនរបាយការណ៍មួយទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សានាយកនៃទីភ្នាក់ងារ IAEA នេះ ដោយលើកឡើងអំពីកង្វះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់អ៊ីរ៉ង់ជាមួយនឹងការស៊ើបអង្កេតរបស់ទីភ្នាក់ងារ IAEA ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ។
នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនា កន្លងទៅនេះ លោកអគ្គនាយក Grossi បាននិយាយថា៖ «ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់មិនបានផ្ដល់ការពន្យល់ណាមួយដែលគួរឱ្យជឿទុកចិត្តបានតាមលក្ខណៈជាក់ស្ដែងទាក់ទិននឹងការរកឃើញរបស់ទីភ្នាក់ងារ IAEA នៅឯទីតាំង៣កន្លែងក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ដែលគេមិនទាន់ប្រកាសនោះទេ»។
លោក Grossi ក៏បានកត់សម្គាល់ផងដែរថា នៅសល់តែប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ទៀតប៉ុណ្ណោះ អ៊ីរ៉ង់នឹងឈានដល់ការសម្រេចបាននូវ«បរិមាណដ៏ច្រើនគួរសម»មួយនៃសារធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមដែលមានគុណភាពខ្ពស់។
ប្រទេសចំនួន៣០ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន៣៥បានបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្ដីសម្រេចរបស់ទីភ្នាក់ ងារ IAEA នេះ។ ប្រទេស២គឺរុស្ស៊ីនិងចិនបានបោះឆ្នោតប្រឆាំងនឹងសេចក្ដីសម្រេចនេះ ហើយប្រទេស៣ គឺឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន និងលីប៊ីបានបោះឆ្នោតអនុបវាទ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយជាមួយនឹងប្រទេសបារាំង សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និងចក្រភពអង់គ្លេស បានស្វាគមន៍សេចក្ដីសម្រេចរបស់ទីភ្នាក់ងារ IAEA «ដែលឆ្លើយតបទៅនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមិនពេញលេញរបស់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ជាមួយនឹងទីភ្នាក់ងារ IAEA លើបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរដែលនៅសេសសល់នានាផ្នែកបង្ការទាក់ទិននឹងកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់នៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងការពារដែលតម្រូវដោយសន្ធិសញ្ញានៃការមិនរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់»។
ប្រទេសទាំង៤ខាងលើបានបញ្ជាក់ថា ការបោះឆ្នោតគាំទ្រដោយសំឡេងភាគច្រើនលើសលប់លើសេចក្ដីសម្រេចនេះ «បានបញ្ជូនសារយ៉ាងច្បាស់លាស់មួយទៅកាន់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ថា អ៊ីរ៉ង់ត្រូវតែគោរពតាមកាតព្វកិច្ចផ្នែកបង្ការរបស់ខ្លួន និងផ្ដល់នូវការបញ្ជាក់ដែលគួរឱ្យជឿទុកចិត្តបានតាមលក្ខណៈជាក់ស្ដែងលើបញ្ហាផ្នែកបង្ការដែលនៅសេសសល់នានា»។
សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសបារាំង ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និងចក្រភពអង់គ្លេសបានជំរុញប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ឱ្យ «យកចិត្តទុកដាក់លើការអំពាវនាវរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិដើម្បីបំពេញតាមកាតព្វកិច្ចផ្លូវច្បាប់របស់ខ្លួននិងសហប្រតិបត្តិការជាមួយនឹងទីភ្នាក់ងារ IAEA នៅក្នុងការបញ្ជាក់ឱ្យបានពេញលេញនិងដោះស្រាយបញ្ហានានាដោយមិនមានការពន្យារពេលបន្ថែម»។
ការអនុម័តលើសេចក្ដីសម្រេចរបស់ទីភ្នាក់ងារ IAEA នេះបានធ្វើឡើងនៅក្នុងអំឡុងពេលដែលមានការជាប់គាំងនៃការចរចារវាងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ជាមួយនឹងប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង៥នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិរួមជាមួយនឹងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ផងដែរ អំពីការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងរបស់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់នៅក្នុងការអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញនូវកិច្ចព្រម ព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានគេស្គាល់ពីមុនថា «ផែនការសកម្មភាពទូលំទូលាយរួម (JCPOA)»។
ការពិភាក្សាពេញមួយឆ្នាំនៅក្នុងទីក្រុងវីយែននៃប្រទេសអូទ្រីសបានជាប់គាំងនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ថ្មីៗនេះទាក់ទិននឹងបញ្ហាដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងនុយក្លេអ៊ែរដែលមិនស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់នេះ។
អ្នកនាំពាក្យសេតវិមានអ្នកស្រី Karine Jeanne-Pierre បាននិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកចាត់ទុកបញ្ហារបស់ទីភ្នាក់ងារ IAEA ផ្នែកបង្ការនុយក្លេអ៊ែរថា ជាបញ្ហាសម្រាប់ការចរចាដាច់ដោយឡែកពីការចរចារបស់ប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំង ៥ នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិរួមជាមួយនឹងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖ «មានកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់ដែលនឹងជំរុញឱ្យមានការត្រឡប់ទៅរកកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឡើងវិញដោយមានការយល់ព្រមទៅវិញទៅមក ដោយមិនចាំ បាច់ដោះស្រាយជាមួយនឹងបញ្ហាដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនានា។ កិច្ចព្រមព្រៀងនោះគឺមានសម្រាប់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។ ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់គួរតែទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ»៕
