ԱՄՆ-ի պաշտոնական դիրքորոշումը

Տոնը առաջին անգամ նշվել է փետրվարի 22-ին՝ Ջորջ Վաշինգտոնի ծննդյան օրը։ Վաշինգտոնն էր, որ առաջնորդեց ապագա Միացյալ Նահանգները հեղափոխական պատերազմի ու հաջորդած զարգացումների միջով։ Վեցամյա հակամարտությամբ վերջ դրվեց երկրի գաղութային շրջանին, և երկիրը բռնեց ներկայացուցչական ժողովրդավարության նոր ուղին։

Վաշինգտոնին հաճախ անվանում են «Երկրի հիմնադիր հայր» և ոչ միայն այն պատճառով, որ նա հաջողակ ռազմական առաջնորդ էր։ Իրականում, հետպատերազմական քաղաքացիական կյանքում նրա գործողությունները նախադեպ ստեղծեցին բոլոր նրանց համար, ովքեր հետագայում զբաղեցրել են երկրի բարձրագույն պետական պաշտոնը։

Նա երկիրը դրեց ամուր ֆինանսական հիմքերի վրա և առաջնորդեց նորաստեղծ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները ծագած դժվարությունների միջով՝ երկիրը բերելով կայուն, ժողովրդավարական և իրավահեն կառավարման։ Երկու քառամյա ժամկետից հետո ինքնակամ լքելով պաշտոնը և ապահովելով իշխանության խաղաղ փոխանցումը ընտրված իրավահաջորդին՝ Ջորջ Վաշինգտոնը կարևոր նախադեպ ստեղծեց բոլոր ապագա նախագահների համար։

Եթե չլիներ Վաշինգտոնի առաջնորդությունը, մեծ հավանականությամբ Միացյալ Նահանգները չէր ձևավորվի այնպիսին, ինչպիսին այսօր է։ Նմանապես, Աբրահամ Լինքոլնը, որի ծննդյան օրը փետրվարի 12-ն է, ղեկավարեց Միացյալ Նահանգները Քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում՝ մի հակամարտություն, որը հեշտությամբ կարող էր բերել երկրի պառակտմանը։ Սակայն Լինքոլնին հաջողվեց համախմբել հասարակական կարծիքը հյուսիսային նահանգներում և քաղաքական կոնսենսուս ստեղծել ստրկության վերացման անհրաժեշտության շուրջ, ինչը հանգեցրեց անջատողական նահանգների պարտությանը և, ի վերջո, երկրի աննախադեպ միավորմանը։

Մինչև Քաղաքացիական պատերազմը Միացյալ Նահանգները պարզապես ուժեղ քաղաքական կազմավորումների ամբողջություն էր, որոնք միավորված էին համեմատաբար թույլ կենտրոնական կառավարության ներքո։ Սակայն չորս տարվա արյունալի պայքարի միջով անցած երկիրը միավորվեց ուժեղ կենտրոնական կառավարության ներքո։

Ջորջ Վաշինգտոնը և Աբրահամ Լինքոլնը ռազմական ժամանակների առաջնորդներ էին, որոնք գիտակցում էին ուժեղ կառավարության ներքո միավորված ժողովուրդ ունենալու կենսական անհրաժեշտությունը։ Միացյալ Նահանգներն ունեցել է մի շարք ականավոր առաջնորդներ, եղել են նաև ոչ այնքան էլ արժանիները, սակայն նրանցից ոչ մեկը չի եղել այնքան ազդեցիկ, որքան Վաշինգտոնն ու Լինքոլնը։

Այսօր ոգեկոչում ենք նրանց հիշատակը և հարգանքի տուրք մատուցում այն ղեկավարներին, որոնք դարերի ընթացքում պահպանել են նրանց թողած ժառանգությունը։

Սույն խմբագրականն արտացոլում է Միացյալ Նահանգների կառավարության տեսակետը։

Սպիտակ տան ղեկավարը գործադիր հրամանագրով դադարեցրել է ԱՄՆ-ի անդամակցությունը ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհրդին (ՄԱԿ ՄԻԽ) և արգելել ապագայում որևէ ֆինանսավորում հատկացնել Պաղեստինցի փախստականների օգնության և աշխատանքի հարցերով ՄԱԿ-ի գործակալությանը (UNRWA)։

Գործադիր հրամանագիրը նաև պարտավորեցնում է պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոյին վերլուծել և զեկուցել նախագահ Թրամփին այն միջազգային կազմակերպությունների, կոնվենցիաների կամ պայմանագրերի մասին, որոնք խթանում են արմատական կամ հակաամերիկյան տրամադրություններ։

Սպիտակ տան տեղեկագրում նշվում է․ «Հատկապես, ՄԱԿ-ի Կրթության, գիտության և մշակույթի կազմակերպությունը (ՅՈՒՆԵՍԿՕ) կանցնի արագացված ստուգում՝ հակաիսրայելական կողմնապահության իր պատմության պատճառով»։

Գործադիր հրամանագրով արգելվում է Միացյալ Նահանգների կողմից որևէ լրացուցիչ ֆինանսավորում տրամադրել UNRWA-ին, «որը հետևողականորեն ցուցաբերել է հակասեմական և հակաիսրայելական դիրքորոշում, ինչի վկայությունն է դրա աշխատակիցներից մի քանիսի մասնակցությունը [2023 թվականի] հոկտեմբերի 7-ին Իսրայելի դեմ սարսափելի ահաբեկչական հարձակումներին»,- նշված է տեղեկագրում։ Բացի այդ, «UNRWA-ի օբյեկտները բազմիցս օգտագործվել են «Համասի» և այլ ահաբեկչական խմբավորումների կողմից՝ զենք պահելու և թունելներ կառուցելու համար»։

ԱՄՆ-ն UNRWA-ի ամենամեծ դոնորն է եղել՝ հատկացնելով տարեկան 300-400 միլիոն դոլար։ Սակայն Միացյալ Նահանգների նախկին նախագահ Ջո Բայդենը դադարեցրեց ֆինանսավորումը 2024 թվականի հունվարին, երբ բացահայտվեց UNRWA-ի աշխատակիցների մասնակցությունը հրեական պետության դեմ 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ի արյունալի հարձակմանը։ Այնուհետև, ԱՄՆ Կոնգրեսը պաշտոնապես կասեցրեց UNRWA-ին տրամադրվող ֆինանսավորումը առնվազն մինչև 2025 թվականի մարտ։ UNRWA-ում բացահայտված կոռուպցիայի լույսի ներքո՝ նախագահ Թրամփը հայտարարել է, որ Միացյալ Նահանգները վերջնականապես դուրս է գալիս այդ կազմակերպությունից։

«ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհուրդը հետամուտ չի եղել իր նպատակի իրականացմանը և շարունակում է օգտագործվել որպես պաշտպանական մարմին այն երկրների համար, որոնք կատարում են մարդու իրավունքների սարսափելի խախտումներ»,- ասված է տեղեկագրում։ «Իրանի, Չինաստանի և Կուբայի նման երկրները օգտվում են ՄԱԿ ՄԻԽ-ից՝ իրենց պաշտպանելու համար, չնայած մարդու իրավունքների խախտումների և չարաշահումների աղաղակող փաստերի առկայությանը»։

Տեղեկագրում նաև ասված է, որ ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհուրդը «հետևողականորեն դրսևորել է կողմնակալ վերաբերմունք Իսրայելի նկատմամբ՝ այդ ուղղությամբ անարդարացի և անհամաչափ կերպով ուշադրություն սևեռելով խորհրդի նիստերի ընթացքում»։

Իր առաջին նախագահության ընթացքում նախագահ Թրամփը դադարեցրել է UNRWA-ի ֆինանսավորումը և դուրս բերել Միացյալ Նահանգները ՄԱԿ-ի ՄԻԽ-ից և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ից, ինչը նպաստեց ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի և Իսրայելի միջև հարաբերությունների բարելավմանը՝ ասված է տեղեկագրում։

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը նշել է, որ թեև ՄԱԿ-ն ունի «մեծ ներուժ», այն «վատ է կառավարվում»։ Կոչ է արել կազմակերպությանը «համախմբվել և կարգի բերել իր գործերը»։

Սույն խմբագրականն արտացոլում է Միացյալ Նահանգների կառավարության տեսակետը։