(Zawgyi/Unicode)
အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ၂၃ ႀကိမ္ေျမာက္ ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာကို မၾကာခင္က ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္တိုးတက္ေစေရး နဲ႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာအားလံုးကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ မဆုတ္မနစ္ သႏၷိ႒ာန္ ခ်မွတ္ထားမႈကို ဒီအစီရင္ခံစာေတြက ရွင္းျပေနတာျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာရံုးရဲ႕ အႀကီးတန္းအရာရွိ Daniel Nadel ကေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကိုခံစားေစလို႔တဲ့ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားအရ အစီရင္ခံစာေတြကို ျပဳစုထုတ္ျပန္တာျဖစ္တယ္လို႔ အခုလိုေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္အမွတ္ (၁) ပါ အကာအကြယ္ေပးထားတဲ့ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အရ၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံဟာ အကန္႔အသတ္မရိွတဲ့ အက်ိဳးခံစားခြင့္ေတြရွိပါတယ္။ ဒီလိုၾကြယ္ဝလွတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳအခြင့္အေရးေတြရွိတဲ့ ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ တျခားသူေတြအတြက္ ေစတနာနဲ႔ မွ်ေဝေပးခ်င္တာကေတာ့ သဘာဝက်ပါတယ္လို႔ ေျပာသြားတာပါ။"
ဥပမာ ဘာသာေရးေဟာေျပာခ်က္ေတြဒါမွမဟုတ္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုမႈေတြကို ကန္႔သတ္တာ သို႔မဟုတ္ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈအျဖစ္ သတ္မွတ္တာေတြဟာ၊ ဘာသာျခားေတြအၾကား၊ သဟဇာတ သင္ျ့မတ္စြာ၊အျပန္အလွန္ နားလည္သီးခံျခင္း တိုးတက္ေစဖို႔အတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ နည္းလမ္းမဟုတ္ဘူးဘို႔ Mr. Nadel က ေထာက္ျပပါတယ္။
“ဘာသာတရားကိုေစာ္ကားရင္ ျပစ္မႈေျမာက္တယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒေတြဟာ အထူးသျဖင့္ အမ်ားျပည္သူကို ထိခိုက္နစ္နာေစတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာဘဲ၊ ပုဂၢိဳလ္တဦးတေယာက္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ဘာသာေရးအရ ဝတ္ဆင္ရတာဒါမွမဟုတ္ မဝတ္ဆင္တာ၊ သာသနာျပဳတာ၊ သားသမီးေတြကို ဘာသာေရးပညာသင္ေပးတာ၊ စတာေတြကို အဲဒီဥပေဒေတြနဲ႔ ပိတ္ပင္တားျမစ္ဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့အတြက္လည္း က်ေနာ္တို႔ စိုးရိမ္မိတယ္လို႔ ေျပာသြားတာပါ။”
ဟုတ္ပါတယ္။ အစိုးရက ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ မတန္တဆ ကန္႔သတ္ျခင္းအားျဖင့္၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြနဲ႔ ပိုၿပီးအလွမ္းေဝးသြားႏိုင္သလို၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္တာေတြလည္းပိုတိုးလာႏိုင္ေျခရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားက အာဏာပိုင္ေတြဟာ မွတ္ပံုတင္ဥပေဒေတြ၊ ဘာသာေရးစာေပ ကန္႕သတ္မႈေတြကတဆင့္၊ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ဆက္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အခုလည္း အစိုးရေတြက ဒီနည္းဗ်ဴဟာေတြ အသံုးခ်ၿပီး အင္တာနက္ကေန ပိတ္ပင္ဖို႔ တိုးလုပ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ Online ကေန ဘာသာေရး ပို႔ခ်ခ်က္ေတြ၊ တရားေဟာတာေတြကို ဆင္ဆာတည္းျဖတ္တာေတြ၊ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္တာေတြ၊ ေႏွာက္ယွက္ဖမ္းဆီးတာေတြကို အစိုးရတာဝန္ရွိသူေတြက ဆက္လုပ္ေနၾကဆဲဘဲလို႔ ေျပာသြားတာပါ။”
ကမၻာတဝန္းမွာ၊ လူအေျမာက္အမ်ားကို ရက္စက္စြာႏွိပ္ကြပ္မႈေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိတဲ့ သတိေပးခ်က္ေတြကို ကမၻာႀကီးအေနနဲ႔ အထူးသတိနဲ႔ မျဖစ္မေန ႏိုးၾကားစြာရွိေနၾကဖို႔ Mr. Nadel ကႏိႈးေဆာ္ လိုက္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း၊ အီရတ္ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ဆီးရီးယားမွာ ISIS အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ေတြက Yezidis ေတြ၊ ခရစ္ယာန္ေတြနဲ႔ တျခားလူနည္းစု ဘာသာျခားေတြကို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တာ၊ ေတြ႔ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ျမန္မာစစ္တပ္ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ိဳးစုအလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားတဲ့အေနနဲ႔ ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာလည္း အစိုးရက ရွင္ဂ်န္းျပည္နယ္ရွိ ဝီဂါမူဆလင္ေတြနဲ႔ တျခားလူနည္းစု ဘာသာျခားေတြကို လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ရာဇဝတ္မႈေတြနဲ႔ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္တာေတြ က်ဴးလြန္ေနတယ္လို႔ Mr. Nadel က ေျပာပါတယ္။
ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ တိုးတက္ေအာင္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဆုေပး၊ ဒဏ္ေပးစနစ္အပါအဝင္၊ အသံုးခ်လို႔ရႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ ကမၻာတဝန္း လူ႔ေဘာင္အသိုင္းအဝိုင္းရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေနေတြကို ဒီအစီရင္ခံစာမွာ တင္ျပႏိုင္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဒီကေန႔ အမွာစကားက ရွင္းလင္းျပတ္သားပါတယ္။
ကမၻာ့ျပည္သူေတြ၊ သိကၡာရွိရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနႏိုင္မယ့္ အခ်ိန္အထိ က်ေနာ္တို႔ၾကားသိေနရတာေတြကို အစီရင္ခံေဖၚထုတ္ေနမွာျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ႏိုင္ငံတကာဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာရံုး၊ အႀကီးတန္းအရာရွိ Daniel Nadel ကေျပာဆိုလိုက္ေၾကာင္းပါ။
..............
ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ကာကွယ်ဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု မဆုတ်မနစ်ကြိုးပမ်းမည်
(Unicode)
အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ၂၃ ကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတကာဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်နှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာကို မကြာခင်က ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်တိုးတက်စေရေး နဲ့ ယုံကြည်ကိုးကွယ်ရာအားလုံးကို အကာအကွယ်ပေးဖို့အတွက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ မဆုတ်မနစ် သန္နိဋ္ဌာန် ချမှတ်ထားမှုကို ဒီအစီရင်ခံစာတွေက ရှင်းပြနေတာဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာရုံးရဲ့ အကြီးတန်းအရာရှိ Daniel Nadel ကပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကိုခံစားစေလို့တဲ့ ကိုယ်ချင်းစာတရားအရ အစီရင်ခံစာတွေကို ပြုစုထုတ်ပြန်တာဖြစ်တယ်လို့ အခုလိုပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက်အမှတ် (၁) ပါ အကာအကွယ်ပေးထားတဲ့ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်အရ၊ ကျနော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံဟာ အကန့်အသတ်မရှိတဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်တွေရှိပါတယ်။ ဒီလိုကြွယ်ဝလှတဲ့ အတွေ့အကြုံအခွင့်အရေးတွေရှိတဲ့ နိုင်ငံအနေနဲ့ တခြားသူတွေအတွက် စေတနာနဲ့ မျှဝေပေးချင်တာကတော့ သဘာဝကျပါတယ်လို့ ပြောသွားတာပါ။"
ဥပမာ ဘာသာရေးဟောပြောချက်တွေဒါမှမဟုတ် ယုံကြည်ကိုးကွယ်ရာ ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုမှုတွေကို ကန့်သတ်တာ သို့မဟုတ် ရာဇဝတ်ပြစ်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်တာတွေဟာ၊ ဘာသာခြားတွေအကြား၊ သဟဇာတ သင်ြ့မတ်စွာ၊အပြန်အလှန် နားလည်သီးခံခြင်း တိုးတက်စေဖို့အတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ နည်းလမ်းမဟုတ်ဘူးဘို့ Mr. Nadel က ထောက်ပြပါတယ်။
“ဘာသာတရားကိုစော်ကားရင် ပြစ်မှုမြောက်တယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေတွေဟာ အထူးသဖြင့် အများပြည်သူကို ထိခိုက်နစ်နာစေတဲ့ တချိန်တည်းမှာဘဲ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တဦးတယောက်ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ ဘာသာရေးအရ ဝတ်ဆင်ရတာဒါမှမဟုတ် မဝတ်ဆင်တာ၊ သာသနာပြုတာ၊ သားသမီးတွေကို ဘာသာရေးပညာသင်ပေးတာ၊ စတာတွေကို အဲဒီဥပဒေတွေနဲ့ ပိတ်ပင်တားမြစ်ဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့အတွက်လည်း ကျနော်တို့ စိုးရိမ်မိတယ်လို့ ပြောသွားတာပါ။”
ဟုတ်ပါတယ်။ အစိုးရက ဘာသာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ မတန်တဆ ကန့်သတ်ခြင်းအားဖြင့်၊ ကိုယ့်နိုင်ငံသားတွေနဲ့ ပိုပြီးအလှမ်းဝေးသွားနိုင်သလို၊ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်တာတွေလည်းပိုတိုးလာနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“နိုင်ငံအတော်များများက အာဏာပိုင်တွေဟာ မှတ်ပုံတင်ဥပဒေတွေ၊ ဘာသာရေးစာပေ ကန့်သတ်မှုတွေကတဆင့်၊ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို ဆက်လက် ထိန်းချုပ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အခုလည်း အစိုးရတွေက ဒီနည်းဗျူဟာတွေ အသုံးချပြီး အင်တာနက်ကနေ ပိတ်ပင်ဖို့ တိုးလုပ်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ Online ကနေ ဘာသာရေး ပို့ချချက်တွေ၊ တရားဟောတာတွေကို ဆင်ဆာတည်းဖြတ်တာတွေ၊ အနီးကပ်စောင့်ကြည့်တာတွေ၊ နှောက်ယှက်ဖမ်းဆီးတာတွေကို အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေက ဆက်လုပ်နေကြဆဲဘဲလို့ ပြောသွားတာပါ။”
ကမ္ဘာတဝန်းမှာ၊ လူအမြောက်အများကို ရက်စက်စွာနှိပ်ကွပ်မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ သတိပေးချက်တွေကို ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ အထူးသတိနဲ့ မဖြစ်မနေ နိုးကြားစွာရှိနေကြဖို့ Mr. Nadel ကနှိုးဆော် လိုက်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့နှစ်တွေအတွင်း၊ အီရတ်မြောက်ပိုင်းနဲ့ ဆီးရီးယားမှာ ISIS အစွန်းရောက် အကြမ်းဖက်တွေက Yezidis တွေ၊ ခရစ်ယာန်တွေနဲ့ တခြားလူနည်းစု ဘာသာခြားတွေကို လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တာ၊ တွေ့ခဲ့ပြီးပါပြီ။ မြန်မာစစ်တပ်ကလည်း ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးစုအလိုက်ရှင်းလင်းဖယ်ရှားတဲ့အနေနဲ့ ရက်ရက်စက်စက် နှိပ်ကွပ်ခဲ့တာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ပြည်မှာလည်း အစိုးရက ရှင်ဂျန်းပြည်နယ်ရှိ ဝီဂါမူဆလင်တွေနဲ့ တခြားလူနည်းစု ဘာသာခြားတွေကို လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တာတွေ ကျူးလွန်နေတယ်လို့ Mr. Nadel က ပြောပါတယ်။
ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် တိုးတက်အောင်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ဆုပေး၊ ဒဏ်ပေးစနစ်အပါအဝင်၊ အသုံးချလို့ရနိုင်မယ့် နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့ သန္နိဋ္ဌာန် ချမှတ်ထားပါတယ်။ ကမ္ဘာတဝန်း လူ့ဘောင်အသိုင်းအဝိုင်းရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခြေအနေတွေကို ဒီအစီရင်ခံစာမှာ တင်ပြနိုင်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့ရဲ့ ဒီကနေ့ အမှာစကားက ရှင်းလင်းပြတ်သားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ပြည်သူတွေ၊ သိက္ခာရှိရှိ ငြိမ်းချမ်းစွာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် နေနိုင်မယ့် အချိန်အထိ ကျနော်တို့ကြားသိနေရတာတွေကို အစီရင်ခံဖေါ်ထုတ်နေမှာဖြစ်တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ နိုင်ငံတကာဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာရုံး၊ အကြီးတန်းအရာရှိ Daniel Nadel ကပြောဆိုလိုက်ကြောင်းပါ။
